Bài này mình dịch cách đây chắc cũng phải 20 năm, khi mà tiếng Anh còn ngây ngô (thực ra giờ mình cũng không chắc đã khá hơn). Lúc đó đăng trên TTVNOL, rồi cái mất mất. May mà tự dưng lưu lại được cái file doc và tìm thấy nó (chắc hồi đó mạng cùi nên làm gì cũng lưu file cho chắc). Nên mình post lại lên cho đỡ phí công dịch. Có sai gì thì comment để mình sửa nhé, chân thành cám ơn.

—- 

Khởi nguồn

Nhc jazz đưc khi ngun tđâu ? Nhc snào, xã hi nào, nn văn hoá nào đã to nên jazz ?

Jazz là mt nét văn hoá bn xban đu chca riêng ngưi Mvà đã đưc to ra bi ngưi M. Âm nhc phương Tây và châu Phi là nơi đã gieo ht nên jazz, nhưng chính văn hoá Mmi là nơi jazz ny mm và phát trin. Jazz không phi là loi nhc ca ngưi da trng, cũng chng phi là ca ngưi da đen, mà nó là cmt câu chuyn vnhng phong tc, di sn và ctriết hc.

Trong sut nhng năm đu tiên phát trin ca đt nưc M, chế đshu nô lđưc coi là mt chun mc. Nô lbép buc đến tchâu Phi phi làm vic vt vtrong các đn đin ca ngưi M. Nhng nhc công và nhng tài năng âm nhc trong sđó đã hc đưc rt nhanh nn âm nhc vn có sn ca phương Tây, cùng lúc đó, âm nhc  phương Tây cũng đã có không ít bài hc vâm nhc Phi châu.

Nn văn hoá sơ khai ca châu Phi coi trng âm nhc hơn phương Tây rt nhiu. Âm nhc là mt khía cnh quan trng trong nhng hot đng hàng ngày ca thdân châu Phi. Thdân châu Phi rt coi trng các hot đng theo nhp điu khá phc tp và tiến bda trên mt ca tvà giai điu đơn gin. Nhng nét nhp điu này đã gn lin vi nô lchâu Phi trong sut thi gian hbbt ép làm nô lệ ở M.

Hơn na, mt snhng ngưi Mda đen mi cũng thhin mình thông qua nét âm nhc truyn thng ca h. Vì cách xa quê hương nên âm nhc truyn thng mt phn cũng không ththhin chính xác đưc vì rt nhiu lý do, ví dnhư không đưc sdng các nhc cchâu Phi truyn thng. Chúng ta có thhiu như mt ban nhc rock ca các nghschâu Phi khi biu din Mkhông đưc sdng bt cmt cây guitar đin, mt dàn trng… Tuy vy, ban nhc này vn đni lc đcó thsdng các nhc ccó sn to ra âm nhc ca mình và điu này là chính xác đi vi các nô lda đen M.

Bên cnh vic tìm các nhc cmi, các nhc schâu Phi cũng đã mrng mình đtìm hiu âm nhc ca phương Tây. Smrng này là khi ngun ny mm ca nhc jazz. Nhng ca t, giai điu, nhp điu, và cvăn hoá Tây phương không ít thì nhiu cũng đã dn thm vào nhng ngưi da đen. Tt nhiên, các nhc sda trng cũng đã bị ảnh hưng nhiu khi nghe nhc ca ngưi da đen. Thi gian trôi qua, và strao đi âm nhc này đã to ra Jazz.

Ngày nay, đâu đy chúng ta vn còn bt gp nhng nét nhc cxưa ca Phi châu trong Rock và Jazz. Ví d, chúng ta có ththy phương pháp “gi và trli” đưc biến tu khi ca shát chính hát mt đon nhc và sau đó cnhóm đng ca hát phholi (ging như nhng câu hi và trli).

  Mt ví dkhác là “pitch-bending”. Trong sut nhng năm ra đi ca Jazz, các nhc sđã un cong cao đtrong bài hát ca mình tutheo nhng yêu cu khác nhau. Hiu ng này to ra mt sngc nhiên cho tai ca chúng ta vì không biết thc snt nhc kết thúc đâu. Mt sít các nhc sRock và Jazz hin nay vn sdng phương pháp này, hãy lng nghe mt đon guitar solo trong mt bn Rock mà xem. Hu hết các nhc ctng hp(ví dOrgan) đu có các thiết bpitch-bend tích hp bên trong.

Khi nhc Jazz phát trin, có rt nhiu các loi nhc khác đã ra đi da trên jazz, Rhythm & Blue, Soul,Funk,Rap và Rock ‘n’ Roll đu đã tha hưng rt nhiu tJazz.

Blue

Trưc khi chúng ta đi sâu hơn vJazz, cn phi dng li mt loi nhc. Đây có thkhông chính xác đưc xếp là mt phong cách nhc nhưng nếu chcoi là nhng nn móng ca mt loi nhc thì không tht chính xác. Nhng nn móng này không chđưc bt gp trong Rock và Jazz mà còn trong rt nhiu các loi nhc phthông khác, bao gm, country, gospel, và cmt stác phm cđin cùng thi vi nó. Đó chính là Blues.

Khi ngun ca Blues không đơn gin mt cách chc chn như là đã đưc khc lên đá. Trong mt vài năm, đã có rt nhiu chun mc vgiai điu, cách hoà âm đưc thiết lp, và nhng chun mc này đã và vn đang đưc biu din rng rãi. Blues có thrt bun, hnh phúc, chm, nhanh, không li, ca khúc… và thm chí là bt cnét nhc nào do các nghsviết ra.

Mt trong nhng chun mc đưc phbiến rng rãi vblues đưc gi là “gam blues” (blues scale – bt đu tC : C,Eb,F,Gb,G,Bb) đưc xut phát có llà tgam ngũ âm ca ngưi châu Phi (African Pentatonic scale- C,D,E,F#,G#,A#) và kết hp vi các gam âm nguyên ca phương Tây (C,D,E,F,G,A,B) và dn dn kết hp đto nên gam blues như hin nay. Như đã nói trưc, các nt méo đưc sdng ngay tnhng ngày đu tiên phát trin nên Jazz, theo cách đó hiu ng “pitch-bending” có thto ra nhng nt nhc lng lo đto nên nhng thut ngnhư “flat-third”,”flat-fifth”, và “flat-seventh”, ca gam blues. Tính lng lo không n đnh ca blues đã to nên mt cht rt riêng ca nó.

Cùng vi gam chun ca nhc blues, mt quá trình hình thành giai điu ca nhc blue cũng đã xy ra. Quá trình đó bây giđưc gi là “12 bar blues -?” (I,I,I,I,IV,IV,I,I,V,IV,I,I). Mi mt chsLa Mã đây tương ng vi mt trong bn nhp và mu này đưc lp li trong sut quá trình son mt bn nhc blues. 

Li cua nhng bn nhc blues thông thưng khá đơn gin nhưng vào thi đim đó khá là su thm. Rt nhiu li ca các bài blues đưc viết dưi dng thơ ngũ âm(iambic-thơ trào phúng cca ngưi Hy lp). Khi li ca bài hát đưc viết dưi dng ngũ âm, 12 hp âm ca chúng ta đưc chia thành 3 phn bng nhau. Phn đu ca li(gi là phn A) thưng đưc lp li và sau đó đến phn tiếp theo khác đi(phn B) là phn cui cùng. Li bài hát sđưc lp li theo mu sau “A A B”. Đây là mt ví d, bài “Don’t Fish in My Sea” ca Ma Rainey :

My daddy come home this mornin’ drunk as he could be, (A)
My daddy come home this mornin’ drunk as he could be, (A)
I knowed by that he’s done got bad on me. (B) 

He used to stay out late, now he don’t come home at all,
He used to stay out late, now he don’t come home at all,
I know there’s another mule kickin’ in my stall. 

If you don’t like my ocean, don’t fish in my sea,
Don’t like my ocean, don’t fish in my sea,
Stay out of my valley, and let my mountain be. 

I ain’t had no lovin’ since God knows when,
I ain’t had no lovin’ since God knows when,
That’s the reason I’m through with these no good triflin’men. 

Never miss the sunshine till the rain begin to fall,
Never miss the sunshine till the rain begin to fall,
You’ll never miss you ham till another mule be in your stall. 

Lch sca các ging hát nhc blues đưc chia thành hai na. Mi na thhin mt giai đon khác nhau. Na đu tiên vào khong cui thế kIXX đến nhng năm 1930. Na này ghi nhn hai phong cách hát blues riêng bit. Phong cách thnht có thđưc coi là country hoc rural-blues trong khi đó phong cách còn li đưc gn mác city hoc urban-blues ().

Nhc blues đng quê đưc hát bi nhng ngưi đàn ông vi nhc cvà phn nhc đm đơn gin. Nhng ca shát nhc blues thi đó thưng chcó cây guitar là nhc cduy nht đđm cho mình. Ca tcũng rt đơn gin và âm nhc tht srt mc mc và không hđưc gt dũa. Mt sca snam ni tiếng đưc ghi vào ssách có thkti là Lightnin’ Hopkins, Huddie Ledbetter, Big Bill Broonzy, và Blind Lemon Jefferson. 

Nhc blues thành phbao gm cging ca ca các ca snam và n. Âm nhc đây tao nhã và tinh tế hơn nhc blues đng quê. Thay bi phn nhc nn đơn gin, nhng ca snhc đng quê thành phcòn có thsdng mt nhóm khiêu vũ nhphho. Bessie Smith, Ma Rainey, và Chippie Hill là nhng ca sni tiếng nht phong cách này.

Sau năm 1930, phong cách nhc blues bt đu thay đi. Đi theo sphát trin ca các ging ca blues, sphát trin trình đca mt scác nhc công cũng tăng lên đáng k. Vào lúc này, nhng nghsnhc blues ln có thsdng nhc ctt như là ging hát ca h. Vào thi gian khi đu, các nhc công thưng bt chưc phong cách ca các ca snhưng đến thi đim này mt sca scũng đã phi sao chép phong cách ca các nhc công ln. Mt scác nghschính trong thi knày có thkđến như Joe Turner (có nh hưng ln ti Rock ‘n’ Roll sau này) , Joe Williams, và Jimmy Rushing (Both Williams và Rushing đu hát trong ban nhc ni tiếng Count Basie). Các nhc scó thva hát vùa đm đàn ni tiếng có thkti Louis “Satchmo” Armstrong, B.B.King, Ray Charles. 

Như đã nói trên, Blues đưc sdng nhiu trong tt ccác loi nhc phthông. Chúng ta có thkra đây mt vài ví dnhư “Rock Around the Clock” bi Bill Haley và the Comets (l954); “409” bi the Beachboys (l961); “Reeling and Rockin” bi Chuck Berry (late l950s); “In the Mood” thc hin bi Glenn Miller (l941); “Hound Dog” bi Elvis Presley (l957); và “Can’t Buy Me Love” bi the Beatles (l965).

Ragtime

Phong cách tiêu biu đu tiên ca Jazz và có llà phong cách phbiến nht đu tiên Mlà Ragtime, da trên chyếu là nn nhc piano solo.

Vì Ragtime đưc xây dng chyếu trên mt nn nhc solo, kthut sdng piano đây đưc coi trng và rt phát trin. Phn bên trái đưc sdng đchơi các âm thanh trm và hp âm, phn tay phi chơi đm cho bài hát. Vào thi đim đó, cách chơi này là khá khó khăn và đòi hi nhng knăng nht đnh. Song song vi nhng âm thanh mnh mca Ragtime là mt sng ln các nt nhn lch khá rc ri.

Hu hết các bn nhc và li ca Ragtime đã đưc son trên giy. Lý do đơn gin là các nhc sđã có thbán đkiếm tin như các ca sbán băng và đĩa như hin nay. Vào thi đó, TV, radio, còn chưa đưc phát minh hoc chưa đưc phbiến rng rãi, vì vy, nhu cu gii trí ti gia là rt ln.

Chơi piano vào nhng năm cui thế kIXX là khá phbiến, mi ngưi dân đu có thtchơi nhc ti nhà, ngay cnếu hkhông biết/mun chơi, hvn có thtrtin đmi mt nhc công ti chơi. Nhcách đó, Ragtime đã đưc nghe và phbiến trên khp nưc M.

Nhtính phbiến ca mình, Ragtime đưc sdng trong nhiu hoàn cnh , hi hè, trong khách sn, quán ăn, Nhng cuc thi Ragtime trên khp nưc Mcũng đưc tchc, và thm chí dân chúng cũng có thnhy múa da trên phong cách Jazz phbiến này.

Ragtime đưc cu to da trên rt nhiu các cht liu cđin phương Tây. Mi Rag cha 4 giai điu chính và quan trng ngang nhau. Tuy vy các phn trong nhc Rag li khá đi lp nhau, phn đu rt n ào m mtrong khi phn thhai li ngưc li hoàn toàn.

Nghsviết và chơi nhc Ragtime ni tiếng nht có llà Scott Joplin. Joplin đưc đào to chính quy đviết opera. Mt scác nhc squan trng khác là Tom Turpin, Joseph Lamb, và James Scott.

Ragtime dn dn li tàn vào khong năm 1920 khi các dòng nhc Jazz khác phát trin. Vào nhng năm 1970, Ragtime(đc bit kđến Scott Joplin) đã mt ln na phát trin li dòng nhc này trong bphim ni tiếng “The Sting” đưc đóng bi Robert Redford và Paul Newman. Soundtrack ca bphim này đã đưc gii thưng ca Vin Hàn lâm trong cùng năm đó. Nhng nhà đo din và cnhng ngưi dân Mmt ln na li tìm ra phong cách nhc đc đáo này sau na thế kScott Joplin không còn tn ti na.

New Orleans Dixieland

Ngay trong khi Ragtime đang phát trin rc r, mt dòng nhc Jazz khác đã đưc hình thành. min nam nưc M, mt thành phcng vi nn kinh tế vng chc đã là cái nôi đphát trin dòng nhc Jazz mi. Kết qulà chúng ta có dòng nhc Jazz New Orleans theo kiu Dixieland.

Trong nhng năm đu tiên ca thế kXX, New Orleans vi nn kinh tế vng chc ca mình đã là cái nôi vng chc đnghthut phát trin. Khi Venice(Italy) vào nhng năm 1500 ti 1600 phát trin mnh, âm nhc thi kPhc hưng và tin-Baroc đã đưc gieo mm và phát trin. Pháp và Đc vào nhng năm 1700-1800 cũng là nhng nưc có tim lc kinh tế mnh, đi cùng nó là nghthut hi hođnh cao. Mt ln na vào nhng năm 1900 Mlà nưc phát trin mnh nht và New Orrleans là trung tâm ca nhng cơ hi phát trin mi.

New Orleans là mt thành phcó thbao dung mi thành phn trong xã hi cũng như mi nn văn hoá. Lch sca thành phđã chng minh điu này. Đu tiên, thành phnày là ca ngưi Pháp trong khong 50 năm. Vào năm 1764. nó là ca ngưi Tây Ban Nha trong khong 40 năm. Sau khi đưc trli cho ngưi Pháp, cui cùng nó đã đưc mua bán đthành mt phn ca nưc M. Vi sgiao thoa này thì đây là mt nơi lý tưng đhoà trn nn văn hoá châu Phi và phương Tây to nên Jazz.

Mt vài hin tưng tnhiên, xã hi, kinh tế tn ti đây đã nh hưng trc tiếp ti Jazz. Đu tiên phi kđến nhng ngưi Pháp lai da đen có mt nn văn hoá âm nhc cđin trang nghiêm, và tiếp đến là âm nhc ctruyn thô mc ít tinh tế hơn ca ngưi da đen.

Thhai, mt truyn thng tchc tang lrt đc bit nhưng li phbiến New Orleans vi stham gia ca ban nhc tang lchơi các hành khúc. Trong lch scó rt nhiu kiu nhc công đã đưc mi chơi trong các ltang, nhưng New Orleans, nhc công chơi theo mt cách rt đc bit. Như mi ban nhc tang lchơi ngoài nghĩa đa khác, hcũng tu nhng bn nhc chm rãi, u ám. Ngay sau tang l, ban nhc cũng lp li nhng ca khúc đau bun đó cho đến khi đám rưc tiến đến cng nghĩa trang. Ngay lp tc ban nhc schuyn sang loi nhc nhanh và vui v. Thnhc nhanh và vui này sđi theo đám rưc cho ti khi hvđến thtrn đrũ bnhng u su khi mt mt ngưi thân.

Thba, bên cnh nn kinh tế tăng trưng mnh m, thành phcòn có 32 khu vc đc bit gi là Storyville (lu xanh-“red-light” district). Trong mi khu thưng có 4 lu xanh 2 tng, tng dưi là các phòng ln và tng trên dùng đ“làm vic”. Các phòng ln này cũng ging như hp đêm hin nay đã chơi mt thnhc mi và thnh hành sut cngày đđem li thư thái cho nhng ông ch. Khu Storyville này đã đem li rt nhiu công vic cho các nhc công chơi Jazz.

Khi dòng nhc Dixieland bt đu phát trin cũng là lúc phong cách chơi nhc và nhc cđưc đnh hình. Các nhc cchun bao gm kèn trumpet(hoc cornet), clarinet, trombone, banjo, tuba và trng. 

Trumpet thông thưng là loi nhc c“to mm” nht trong snày và hu hết thi gian trumpet đm nhn vai trò chính trong ban nhc. Ngưi chơi trumpet thưng đưc gi là “King”. Ngoài vai trò chơi nhc theo giai điu có sn, trumpet còn có nhim vchơi nhng khúc ngu hng. Thông thưng các nhc công stchơi nhng khúc ngu hng theo ý mình, tuy vy cũng không đi quá xa vi bn nhc đđến ni công chúng không còn nhn ra đưc . Ngoài ra, ngưi thi kèn trumpet vi vai trò “to mm” nht ca mình còn phi sáng to thế nào đcó thlôi kéo đông đo dân chúng lng nghe và…

Clarinet cung cp các hoà âm và đi âm da trên nn trumpet chính. Clarinet không to mm như trumpet, nhưng li có khnăng chơi nhanh và vi âm vc cao hơn. Mt nghsclarinet gii có ththêm rt nhiu sáng to đc đáo cho bn nhc ca mình.

Kèn trombone, vi thanh kéo ca mình(???-gi là rì ý nh???) có thddàng to ra nhng âm méo (pitch-bend), nhng âm thanh phbiến trong nhc Jazz. Có thnói, vi ba nhc ctrong bkèn hơi này, mt thâm nhc phc điu(polyphonic) đã đưc ra đi. 

Bên cnh đó, các ban nhc còn sdng các nhc cginhp bao gm tuba,banjo và bgõ. Tuba cung cp nhng âm thanh trm(bass), banjo cung cp nhng hp âm n đnh, còn trng và bgõ to ra nhp ca bài hát.

Mt trong nhng nhc sni tiếng đưc nhiu ngưi biết ti nht trong thi đi đó là King Oliver (leader/trumpeter). King Oliver cũng đã tp hp đưc nhiu nhc công gii và mi ngưi trong shcũng đã ni tiếng vtrí ca mình, trong đó phi kđến Louis Amstrong.

Vào cui thế chiến ln thnht, nhng sthay đi trong lut pháp đã làm cho khu Storyville btan rã. Vi vic mt đi các saloon và chlàm vic, các nghsbt đu chuyn sang sng các khu vc khác ca nưc M, phn ln Chicago. Vi sgia nhp này, mt dòng nhc Jazz mi đã đưc hình thành.

Chicago’s Style Dixieland

Năm 1920 đưc đánh du trong lch sc Mbi hai skin, trong đó có mt skin là “Jazz Age”(còn li là “Roaring Twenties”). Sau thế chiến thnht, Mgiđây đã là mt siêu cưng vmt kinh tế. Đngn ca váy đã tăng lên cùng vi thtrưng chng khoán , và tâm trng ca ngưi Mrt phn khích. Phnđã bt đu tìm đưc chđng trong xã hi và stdo ca mình.

Rt nhiu các nhc snhc jazz ngưi New Orleans đã di chuyn lên phía bc,bao gm cKing Oliver và Louis Amstrong, và làm rung chuyn thành phnày bi âm nhc ca mình. Chicago vào nhng năm 1920 là mt thành phphát trin, tuy chính quyn bđiu khin bi các băng nhóm gangster(tiêu biu là Al Capone) nhưng là nơi rt tt đmt dòng nhc Jazz mi bt đu phát trin.

Vào nhng năm 1920, vic phsóng radio trên toàn nưc Mđã thành công và radio đã trthành mt phn quan trng trong cuc sng ca ngưi M. Radio là mt vt dng không ththiếu ca các gia đình Mdùng đnghe nhng tin tc trc tiếp và gia các tin tc đó là âm nhc. Âm nhc ca các nhc sJazz, đó chính là Jazz, mt phong cách nghthut mi.

Cùng vi sphát trin ca radio, công nghip thu âm bt đu phát trin. Máy quay đĩa gia đình bt đu đưc phbiến và các nhc sJazz cũng đã bt đu thu âm các ca khúc ca mình đphbiến khp nơi. Ngay ckhi công nghradio và thu âm lúc đó còn quá thô sơ so vi bây gi, dân chúng cũng đã say mê môi trưng âm nhc mi mnày. Ngoài ra công nghthu âm cũng đã mang li môi trưng giáo dc cho các nhc smi vi các ca khúc kinh đin có thnghe đi nghez li.

Chicago-style Dixieland khác khá nhiu so vi nguyên bn ca nó (New Orleans). Nhóm nhc Jazz Chicago thưng ln hơn, có thêm mt snhc cbkèn hơi, ví dnhư saxophone hoc vài cây kèn trumpet na. Nhũng đon solo ngu hng cũng trnên phc tp và đy kthut. Guitar chơi chm rãi đã thay thế banjo, và các tay bass đàn dây đã thay thế dn tuba. Vì các ban nhc đây không còn tham gia vào các đoàn diu hành như New Orleans na, piano và mt scác nhc ccđnh khác cũng đã đưc thêm vào ban nhc. Vic phi âm cũng đã phc tp hơn rt nhiu.

Mt scác nghsđã ni lên vào thi đim này như Don Redman (saxophone), Bix Beiderbecke (trumpet), Fletcher Henderson (band leader), Jelly Roll Morton (piano/composer), và Kid Ory (trombone/composer).

Mt nghsđã trnên chín chn và đưc mi ngưi thán phc vào thi knày là Louis “Satchmo” Armstrong (trumpet). Armstrong đóng vai trò rt quan trng trong vic phát trin nhc Jazz, vì vy nhiu ngưi gi ông là “cha đ” ca Jazz. Vào thi ca Armstrong, các nhc sgi ông là “Pops” như là du hiu ca skính trng.

Armstrong là nghssolo ln đu tiên trong lch snhc Jazz và nhng nt nhc phiêu du ca ông đánh du mt bưc ngot trong Jazz vi vic xut hin nhng khúc solo ngu hng mà trưc đây là ca mt nhóm nhc s. Satchmo cũng là ngưi đu tiên đã đnh li nhp điu ca Jazz bng cách btính cng nhc trong Ragtime, áp dng nhp 8 nt du dương, và làm cho ngưi nghe cm tưng nhng nt nhc ca ông luôn đi sau nhp ca bn nhc. Tt cnhng thay đi này khiến ngưi nghe có cm giác thư giãn và đưc gi vsau là Jazz swing.

Armstrong mang đến mt cách nghĩ mi, âm nhc ca ông đưc da trên mt cu trúc cht chvà không phi chlà mt nét tô đim thêm cho bn nhc mà trái li là mt giai điu riêng da trên các hp âm đã có sn(khái nim âm nhc này vn còn đưc áp dng cho các khúc ngu hng hin nay).

Bên cnh tiếng trumpet đy cm xúc ca mình, Armstrong có mt cách hát nh hưng rt nhiu đến các ca shát Jazz. Ông đã phbiến mt li hát Jazz không thành li (scat). Trong li hát này, các ca shát ngu hng các âm tiết thay cho các t.

Big band swing

Ssp đca thtrưng chng khoán Mvào năm 1929 đã kéo theo skhng hong nn kinh tế mà bây giđưc gi là Great Depression. Sau nhng bưc nhy vt vkinh tế và xã hi vào đu nhng năm 1920, Mđã chng li, kéo theo 25% dân strong tui đi làm tht nghip cng vi mt sng ln ngưi dưi tui làm vic. Chúng ta đã thy sự ảnh hưng ca kinh tế ở trong các giai đon trưc và dưng như đây cũng không phi là mt ngoi l.

Trong nhng năm đu tiên ca thp niên 30, thu nhp ca ngưi dân bgim xung mt cách trm trng, nhiu câu lc bnhđã phi phá sn vì không còn đkinh phí đtiếp tc. Nhng nhà kinh doanh cht nhn ra rng, khi biu din các câu lc bln, lãi sut bình quân trên đu ngưi có thgim nhng tng slãi li cao hơn rt nhiu. Và các câu lc bln đã ra đi, các ban nhc cũng dn dn mrng cưng đcác nhc cca mình. Bng vic này, mt dòng nhc Jazz li đưc ra đi vi cái tên Big Band Swing và nhanh chóng đưc phbiến rng rãi.

Trưc khi Big Band Swing thc sđưc phát trin, mt dòng nhc ph, Pre-Swing, đưc biết ti như mt schuyn tiếp vào nhng năm 1930. Khi các band sdng các nhc cln hơn, âm thanh đã thay đi. Chicago Dixieland chsdng 4 nhc công bkèn hơi thì giđây Pre-Swing đã sdng t7-8 nhc công. Bkèn hơi đưc nhanh chóng chia thành các phn nhhơn, nhc chơi làm bng g(woodwind) bao gm saxophone và clarinet, kèn đng(brass) như trumpet và trombone. Vi smrng này vic sáng tác cũng trnên khó hơn và các nhc sđã phi thay đi quan nim ca mình khi sáng tác.

Fletcher Henderson và Don Redman là hai nghsđu tiên thích ng vi cách sáng tác này. Henderson đã gii quyết vn đnày bng cách sdng woodwind, brass, và phn cm nhp song song vi vic sdng các nhc csolo riêng bit. Nn móng do ông to ra vn còn đưc sdng cho ti ngày nay.

Swing đưc phbiến trong dân chúng Mvà ctoàn thế gii mt cách rng rãi đáng ngc nhiên. Cnhng ngưi trưng thành ln thanh niên đu yêu thích thnhc này. Các chun mc vnhc ccũng đã đưc hình thành trong thi đim này và đã đưc sdng cho ti tn ngày hôm nay. Nhc cbao gm phn saxophone(woodwind) gm 5 nhc c: hai alto, hai tenor, và mt baritone; 4 kèn trumpet;4 trombone;và phn nhp điu bao gm piano, guitar, đàn bass dây, và bgõ. Phn trumpet và trombone đưc gi là bkèn đng(brass). Chúng ta có thkhông tưng tưng là ban nhc ln nht thi đy đã có t30-40 ngưi. Mc dù nói rng nhng nhc ctrên là “chun” tuy vy các ban nhc vn tìm tòi đto ra nhng âm thanh ca riêng mình. Đng thi các ban nhc ln cũng cgng đto ra chun mc riêng cho mình, ví d, Glenn Miller sdng clarinet đlàm lead cho phn woodwind ca mình, còn Woody Herman sdng 3 tenor và mt baritone thay cho phn saxophone nói chung.

Vào thi đó, dancing đã bt đu phbiến và các ban nhc ln thưng chơi đphc vdancing. Nhng điu nhy git gân(jitterbug) đã phát trin trong thi kswing này, tuy vy, các ban nhc ln cũng rt thành tho trong vic chơi các bn ballad đm cho các điu nhy slow.

Dancing và nghe các big swing band chơi nhc là mt li thoát cho nhng ngưi Mchán nn thi thế lúc đó. Tnhng thtrn nhcho đến nhng snh ln đu có thttp ti 5000 ngưi nhy múa. Trong khi dancing, ngoài nhng ngưi đang đam mê vi các điu nhy ca mình là nhng đám đông đng sát sàn biu din đnghe như nhng bui biu din Rock hoành tráng ngày nay.

Nn công nghip thu âm đã phát trin mnh vào thi knày và có nh hưng ln ti sphát trin ca swing. Đva vn mi phn thi gian ca đĩa(khong 2½ phút ti 3 phút), các band thưng thu âm các bn nhc đã đưc rút gn li và thành công trong các bui din. Nhng chiếc đĩa này đưc nghe khp mi nơi, thm chí là các máy hát tđng(juke-box) đt khp nơi trên đt M. Dân chúng Mgiđây đã có ththam dcác bui live-show ca các ban nhc mà hhâm mhoc nghe nhng bài hát mi nht qua đĩa.

Rt nhiu các ban nhc ni tiếng đưc mi ghi âm cho nhc nn ca film Holywood và Holywood cũng thưng sdng các ban nhc này đqung cáo và làm cho các bfilm ca mình thêm phn ni tiếng.

Mt trong nhng band nhc ni tiếng nht lúc by gilà “King of Swing”, Benny Goodman (clarinet). Tiếng kèn ca Goodman đã là mt chun mc đcác nhc công lúc đó phi ngưng mvà hc tp theo ông. Song song vi tiếng kèn tuyt vi và khnăng lãnh đo ban nhc hoàn ho, Goodmann đã góp phn phá vhàng rào phân bit chng tc trong lĩnh vc gii trí trên toàn thế gii. Bng cách thuê nhng nghsda đen tài năng như Lionel Hampton(vibraphone), Teddy Wilson(piano), cng vi vic không biu din nếu không có đcác thành viên ca ban nhc, Goodman đã bt buc chính phphi phá vhàng rào phân bit chng tc ca mình.

Chúng ta hãy dng li vi Goodman mt li bình lun ca tp chí “T.V.guide” 15 tháng 3 năm 1986, “Goodman là mt nghsclarinet vĩ đi hơn bt cnghsclarinet nào. Có lông đã dành thi gian đtrau chut tiếng kèn ca mình gp 15 ln toàn bban nhc ca ông cng li …”

Glenn Miller cũng là mt nghstrombone ni tiếng lúc đó. Ban nhc “In the Mood” ca ông đưc coi là mt trong nhng ban nhc ln nht vào thi đó. Rt tiếc, Miller cũng như bao nghskhác đã gia nhp quân đi chiến đu vào nhng năm Thế chiến thII và đã hy sinh chiến trn.

Còn rt nhiu các nghsquan trng đy sáng to khác trong thi đim này mà chúng ta chưa nhc ti như William “Count” Basie (piano); Harry James (trumpet); Duke Ellington (piano/composer); Billie Holiday (vocal); Ella Fitzgerald (vocal); Woody Herman (clarinet/saxophone); Tommy Dorsey (trombone); Jimmy Dorsey (saxophone); Coleman Hawkins (saxophone); Lester Young (saxophone); và Artie Shaw (clarinet). 

Sbt đu ca cuc chiến tranh Thế gii ln thII cũng là đim kết thúc ca thi đi Big Swing Band. Xăng du và cao su đsn xut lp bhn chế vô cùng và các ban nhc rt khó khăn trong vic di chuyn. Rt nhiu các nhc công gia nhp quân đi, và các ban nhc mt dn đi nhng tài năng ca mình. Ngưi Myêu thích nhng bn nhc swing, nhưng Jazz đã đi bưc tiếp theo trong sphát trin ca mình, BOP.

One thought on “Từ Jazz cho tới Rock (P1)

  1. Peter Nelson says:

    You describe the African Pentatonic scale as “C,D,E,F#,G#,A#”. But that cannot be right because a pentatonic scale has only 5 notes in it (“penta” means five). A scale with six notes in it is a hexatonic scale. What is the source for your information?

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.